Ο ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ , Μέρος Α'

του Κωνσταντίνου Μητσάκη ( www.motoexplorer.gr)                

      ΣΤΗ «ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ»        

   Κοιτίδα πανάρχαιων θρησκειών και πολιτισμών, η λεκάνη της Μεσογείου είναι ένας γεωγραφικός χώρος πλούσιος σε αξεπέραστα ιστορικά μνημεία και ανθρώπινες ιστορίες. Για χιλιετίες, η Μεσόγειος, η «δική μας θάλασσα», αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αφού τα γαλάζια νερά της δεν χώριζαν –αλλά αντίθετα ένωναν– λαούς και πολιτισμούς.

  

    Ο γύρος της Μεσογείου αντιπροσωπεύει μια δυνατή ταξιδιωτική εμπειρία σ’ τόπους οικείους και φιλικούς, που αγκαλιάζουν το παρελθόν με την ιστορική ανάμνηση και το μέλλον με τη λαχτάρα για ζωή. Τρεις ήπειροι (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) και έντεκα χώρες (Τουρκία, Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος, Λιβύη, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία) αποτέλεσαν τον οδικό χάρτη ενός συναρπαστικού οδοιπορικού στη «Θάλασσα των Πολιτισμών», που βίωσα για 43 μέρες στη σέλα της λευκής ΚΤΜ, το κοντέρ της οποίας κατέγραψε συνολικά περί τα 10.000 χλμ.  

    Ωστόσο, ταξιδεύοντας περιμετρικά της μεσογειακής λεκάνης, βρέθηκα να οδοιπορώ σ’ έναν χώρο που λίγους μήνες αργότερα σαρώθηκε από τους ανέμους της «Αραβικής Άνοιξης», το επαναστατικό κύμα διαδηλώσεων που έλαβε χώρα στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική από το Δεκέμβριο του 2010 και οδήγησε -ως τώρα- στην ανατροπή τριών πολύχρονων δικτατορικών καθεστώτων (Τυνησία, Λιβύη, Αίγυπτος).

   Ήταν η τρίτη φορά μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια που βρέθηκα με την μοτοσυκλέτα μου σε μια περιοχή του κόσμου, λίγο πριν ξεσπάσει εκεί πόλεμος ή  επανάσταση! Τον Αύγουστο του 2001 ήμουν στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, δύο μήνες πριν την επίθεση των αμερικανικών στρατευμάτων, ενώ το καλοκαίρι του 2008 επισκέφθηκα την Γεωργία, μια βδομάδα πριν την εισβολή των Ρώσων. Κάποιοι φίλοι μ’ έχουν ταυτοποιήσει με ...πράκτορα της CIA («…πας εκεί και οργανώνεις τις εξεγέρσεις»), κάποιοι άλλοι, πάλι, με θεωρούν απλά γκαντέμη («…όπου πας φέρνεις την καταστροφή»)!      

 

ΤΟΥΡΚΙΑ – Άχρωμες πόλεις, γραφικά χωριά

   Το μικρό πλεούμενο έδενε κάβους στο τουρκικό λιμάνι του Τσεσμέ (απέναντι από τη Χίο), όταν έδινα τις τελευταίες συμβουλές στον Χρήστο και την Ζωή, ένα νεαρό ζευγάρι που επιχειρούσαν το πρώτο τους ταξίδι στο εξωτερικό μ’ ένα Transalp 650: «Πριν ξεκινήσετε την περιπλάνησή σας στην μικρασιατική γη, καλύτερα να αφήσετε πίσω τις κορώνες νοσταλγίας για τις χαμένες πατρίδες, τους ρηχούς συναισθηματισμούς για τα παιχνίδια της μοίρας, όπως και το θυμό σας για τα λάθη της Ιστορίας και των κυβερνήσεων. Γιατί η μοιρολατρία και η ηττοπάθεια δεν μας ταιριάζει. Το μόνο που πρέπει να έχετε μαζί σας είναι ένα βιβλίο Ιστορίας. Έτσι, για να μην πιαστείτε… αδιάβαστοι!»

    Δεν χωρά αμφιβολία ότι η μικρασιατική γη είναι ένας τόπος φορτωμένος με αμέτρητες ιστορικές μνήμες και μύθους, που στο διάβα των αιώνων διατέλεσε μια πολιτισμική πλατφόρμα παγκόσμιας ακτινοβολίας. Εδώ αισθάνεσαι αμέσως το άρωμα της Ιστορίας να αναδύεται ασυγκράτητο και να σε τυλίγει. Γι’ αυτό το λόγο, πριν χαθώ στα βάθη της Ανατολίας, επισκέφθηκα τους αρχαιολογικούς χώρους της Εφέσου, της Μιλήτου και της Πριήνης και γνώρισα τις εναπομείναντες μαρτυρίες της τρισχιλιετής πορείας του ελληνισμού στην αντίπερα ακτή.  

    Αποχαιρετώντας την κοσμοπολίτικη ακτογραμμή του Αιγαίου, ξεκίνησα μια νοτιοανατολική πορεία 1.200 χλμ., με προορισμό τα συριακά σύνορα. Αφήνοντας πίσω το αιγαιοπελαγίτικο σεντόνι, για δυο ημέρες βρέθηκα να ανεβοκατεβαίνω χαμηλούς λόφους, να διασχίζω γόνιμες πεδιάδες αλλά και άγονες στέπες. Στα άχρωμα αστικά κέντρα της διαδρομής δεν σκέφτηκα ούτε μια στιγμή να σταματήσω - αντίθετα, πάμπολλες ήταν οι στάσεις στις κωμοπόλεις και στα χωριά.

    Προσκολλημένοι στον παραδοσιακό τρόπο ζωής, οι τοπικοί οικισμοί εξέπεμπαν μια ιδιαίτερη γοητεία και έλξη για τη δυτική μου ματιά, αφού οι συνθήκες και οι τρόποι διαβίωσης παρέπεμπαν σε μια άλλη, μακρινή εποχή, θυμίζοντας Ελλάδα της δεκαετίας του 1950! Ίσως και πιο πίσω! Δομικά υλικά η πέτρα και το ξύλο, το άλογο για τρακτέρ, το ποτάμι για πλυντήριο! Παραδόξως, η αναφορά της εθνικής μου καταγωγής γεννούσε μόνο λόγια συμπάθειας και άπλετα χαμόγελα.

     Προσπερνώντας τάχιστα τις πόλεις Αφιόν, Κόνυα, Ταρσός, Άδανα και Αλεξανδρέττα, μόνο σε δυο σημεία της διαδρομής (που σχετίζονταν άμεσα με το πέρασμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου) πάτησα με δύναμη τα φρένα της λευκής ΚΤΜ. Αρχικά στις Κιλικίες Πύλες (Golag Bogalik), ένα φαράγγι στα βουνά του Ταύρου (βορειοανατολικά της Ταρσού) που είχε διασχίσει ο Μακεδόνας Στρατηλάτης, όπως και ο Κύρος ο Νεώτερος με τους θρυλικούς Μύριους.

    

Δεύτερη στάση κοντά στην πόλη Αλεξανδρέττα, και συγκεκριμένα στις όχθες του ποταμού Παγιάς (Πίναρου), στα νερά του οποίου πραγματοποιήθηκε η μάχη της Ισσού (333 π.Χ.). Ήταν όνειρο ζωής να βρεθώ στα μέρη που πολέμησε και δοξάστηκε ο γιός του Φιλίππου.   

ΣΥΡΙΑ – Σπάνιο βιβλίο Ιστορίας

   Ο μεγάλος πονοκέφαλος στην Συρία ήταν η διαδρομή που θα ακολουθούσα και τα μνημεία που θα επισκεπτόμουνα. Η χώρα της Μέσης Ανατολής διαθέτει δεκάδες σημαντικά αξιοθέατα και προορισμούς (Παλμύρα, Χαλέπι, Απάμεια, Βόρσα, Κρακ ντε Σεβαλιέ, Λαττάκεια, Δαμασκός, κ. ά), που δεν μπορούσα –αλλά και δεν ήθελα– να αγνοήσω. Σίγουρα η Συρία, όπως και η γειτονική Ιορδανία, δεν εξαντλείται μέσα από ένα μόνο ταξίδι. Και τελικά, ο κύβος ερρίφθη: μόνο Χαλέπι και Δαμασκό.

   Το Χαλέπι, 60 χλμ. ανατολικά της συνοριακής γραμμής, αποτέλεσε την πύλη εισόδου μου στη Μέση Ανατολή, σ’ έναν εθνικό-γεωγραφικό χώρο με διαχρονική προσωπικότητα και ισχυρή ιστορική μνήμη. Επέλεξα να καταλύσω στο ιστορικό ξενοδοχείο «Baron», όπου είχε φιλοξενηθεί ο Λόρενς της Αραβίας, η Αγκάθα Κρίστι, ο πρόεδρος Ρούσβελτ, ο Κεμάλ Ατατούρκ και πολλές άλλες προσωπικότητες. Ο ιδιοκτήτης του με ξενάγησε στους χώρους του ξενοδοχείου, μου διηγήθηκε ιστορίες εκείνης της εποχής και με περίσσεια περηφάνια μου έδειξε έναν λογαριασμό με την υπογραφή του Λόρενς της Αραβίας.

Τι αντιπροσωπεύει το Χαλέπι για τον δυτικό επισκέπτη; Περιπλάνηση δίχως προορισμό στα πλακόστρωτα καλντερίμια της παλιάς πόλης, πικάντικη αραβική κουζίνα, γερασμένοι τζαμιά, ένα γεροδεμένο κάστρο με πανοραμική θέα στην πόλη και ένα σκεπαστό παζάρι, όπου οι δείκτες του χρόνου δούλευαν αντίστροφα, σημαδεύοντας αλλοτινές εποχές. Ήταν ένα απαράμιλλο παζάρι, ίσως το αυθεντικότερο του αραβικού κόσμου, που με συγκλόνισε πιο πολύ και από το αντίστοιχο της Δαμασκού. Γεμάτος λαχτάρα και ανυπομονησία, δεν δίστασα διόλου να εισβάλω μέσα στον μαγικό κόσμο της σκεπαστής αγοράς και να χαθώ για ώρες στα δαιδαλώδη σοκάκια της. Τεράστια η ποικιλία των αγαθών, έντονες οι οσμές, εντυπωσιακή η παλέτα των χρωμάτων, εκατοντάδες μαγαζιά, αστείρευτη ανθρωπο-πλημμύρα. Αιώνια Ανατολή…

 Το παζάρι όμως, εκτός από κατανάλωση, προσφερόταν ως ο πλέον κατάλληλος χώρος για μια ουσιαστική γνωριμία και επαφή με την καθημερινότητα των Σύριων. Σε κάθε μου βήμα ένιωθα βλέμματα διαπεραστικά, αδιευκρίνιστα, περίεργα, να πέφτουν πάνω μου. Οι άνθρωποι γύρω μου αφοπλιστικά ευγενικοί και καλοσυνάτοι, προσπαθούσαν να κτίσουν γέφυρες επικοινωνίας μαζί μου, ρωτώντας με αληθινό ενδιαφέρον αν χρειαζόμουν βοήθεια, αν μου άρεσε η χώρα τους, αν περνούσα καλά. Ο Χουσείν, ο Νιζάρ, ο Ομάρ…, αρκετοί ήταν εκείνοι που πρόθυμα ήθελαν να με τιμήσουν με την αγνή φιλοξενία τους. Έστω και μ’ ένα φλιτζάνι τσάι! Πώς να τους το αρνηθώ;

   Ο καλοσυντηρημένος οδικός άξονας από το Χαλέπι στη πρωτεύουσα Δαμασκό (320 χλμ.) διέτρεχε τις πιο πυκνοκατοικημένες και εύφορες περιοχές της χώρας. Προσοχή ήθελαν πάντως οι  ντόπιοι οδηγοί, αφού οι Άραβες δεν φημίζονται για την υποδειγματική οδική συμπεριφορά τους. Κυκλοφοριακή αναρχία και πανδαιμόνιο, ποικιλόμορφα οχήματα, θόρυβος και πολύ καυσαέριο συμπλήρωναν το παζλ στους δρόμους της συριακής επικράτειας. Ήταν μια μικρή εισαγωγή για τον εφιάλτη που με περίμενε στο χαώδη Κάιρο της Αιγύπτου.

   «...τα παλαιότερα ιστορικά γεγονότα βάσισαν την πλοκή τους στην Δαμασκό. Εάν επιστρέψεις στο θαμπό παρελθόν, θα ανακαλύψεις ότι πάντοτε υπήρχε μια Δαμασκός... Διαφύλαξε τα οστά χιλίων αυτοκρατοριών και, πριν επιλέξει να χαθεί, θα υποδεχθεί τα υπολείμματα μυριάδων ακόμα…». Ο αιχμηρός λόγος του συγγραφέα Μαρκ Τουέϊν στάθηκε η αφορμή να στρατοπεδεύσω για τρεις μέρες στην πρωτεύουσα Δαμασκό, μια  πόλη-θρύλος που γεννήθηκε στην αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού και διεκδικεί με αξιώσεις τον τίτλο της αρχαιότερης, αδιάλειπτα κατοικούμενης πόλης στον κόσμο.

     Τριγυρνώντας μέσα στον οικιστικό λαβύρινθο της παλιάς Δαμασκού, είχα την εντύπωση πως ξεφύλλιζα ένα σπάνιο ιστορικό βιβλίο. Αφήνοντας το ένστικτο και τη περιέργεια να οδηγήσουν τα βήματά μου, εντυπωσιακοί χώροι λατρείας του Αλλάχ, παραδοσιακές κατοικίες, χριστιανικοί ναοί, επιβλητικά παλάτια, πολύβουες αγορές (όπως το φημισμένο παζάρι Al-Hamdijya) και ανατολίτικα χαμάμ αποτελέσαν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου, που είχε ως κύριο θέμα το Μεγάλο Τέμενος των Ομεϊαδών. Αυτό το ανεπανάληπτο θρησκευτικό αρχιτεκτονικό, υπόδειγμα αρμονίας και αισθητικής, ανοικοδομήθηκε την εποχή των Ομεϊαδών χαλίφηδων (708 μ. Χ), τότε που η Δαμασκός διεκδικούσε τον τίτλο της οικουμενικής ισλαμικής πρωτεύουσας.

   Τρεις μέρες στην Δαμασκό; Σίγουρα ακούγονται λίγες, αφού οι ντόπιοι υποστηρίζουν πως, για να γνωρίσει κανείς την παλιά Δαμασκό, θα πρέπει να ζήσει εδώ για επτά χρόνια, όσες είναι και οι πύλες των τειχών της.

ΙΟΡΔΑΝΙΑ - Στα λημέρια του Λόρενς

      Η Συρία ήταν πια παρελθόν. Μια σύντομη πορεία 430 χλμ. στο άγονο κορμί της Ιορδανίας μόλις ξεκινούσε. Πριν όμως περάσω την συνοριακή μπάρα, έριξα μια τελευταία ματιά πίσω μου - στη Συρία και στους ανθρώπους της. Μια ματιά γεμάτη αγωνία και συμπόνια, για αυτούς που σύντομα θα ξεκινούσαν τον δικό τους αγώνα, απαιτώντας πολιτικές μεταρρυθμίσεις, κοινωνική δικαιοσύνη και εκδημοκρατισμό.

   Σε κοντινή απόσταση από τα σύνορα, ένα νεόδμητο πρατήριο με υποχρέωσε να σταματήσω. Ευσεβής πόθος η αμόλυβδη βενζίνη! Δυστυχώς, ούτε εδώ υπήρχε το υπερπολύτιμο υγρό. Ελάχιστα ήταν τα πρατήρια στην Μέση Ανατολή που διέθεταν βενζίνη 96 οκτανίων, και μάλιστα αμόλυβδη - μόνο στις πρωτεύουσες υπήρχαν. Αντίθετα, βενζίνη 91-93 οκτανίων προσφερόταν αφειδώς, ακόμα και από βαρέλια! Ανεφοδιάστηκα δίχως να ανησυχώ, αφού η ΚΤΜ (χάρη στα απαραίτητα ηλεκτρονικά καλούδια) κατάπινε τα πάντα - εκτός φυσικά από πετρέλαιο! Η ευχάριστη έκπληξη μπροστά στην αντλία ήρθε από την τιμή της βενζίνης - δεν ξεπερνούσε τα 0,75 Euro/lt! Η φτήνια τρώει τον παρά!

   Το Αμμάν δεν ήταν προορισμός. Όχι όμως και η Πέτρα! Η πρωτεύουσα των αρχαίων Ναβαταίων (245 χλμ. νότια του Αμμάν) είναι αναμφίβολα ο πιο εντυπωσιακός αρχαιολογικός προορισμός σ’ όλη την Μέση Ανατολή. Το συνειδητοποίησα από την πρώτη κιόλας στιγμή όταν αντίκρισα αυτό το ροδοκόκκινο όνειρο της ερήμου. Περίπου 3.000 γιγάντια μνημεία, σκαλισμένα πριν από 2.300 χρόνια στους βράχους ενός φαραγγιού, αποτελούσαν τις αρχιτεκτονικές μαρτυρίες της αρχαίας πολιτείας των καραβανιών, για την οποία ο Άγγλος ποιητής Dean Burgan έγραψε ότι: «Δεν μοιάζει να δημιουργήθηκε από ανθρώπινο χέρι...Είναι ένα θαύμα φυλαγμένο σε μια ανατολίτικη χώρα, μια ροδοκόκκινη πόλη τόσο παλιά όσο και ο χρόνος».

    Μετά την Πέτρα, η λευκή μοτοσυκλέτα ανέλαβε να με οδηγήσει στην κοντινή περιοχή της ερήμου Wadi Rum. Στην νοτιοανατολική γωνιά της χώρας, η ιορδανική έρημος μού πρόσφερε τις πιο σαγηνευτικές εικόνες της. Βρέθηκα μέσα σ’ ένα σχεδόν «αφυδατωμένο» τοπίο που το συνέθεταν σχηματισμοί πανύψηλων βράχων και ένα απέραντο καστανοκόκκινο αμμώδες πέπλο. Η άγρια ομορφιά της ερήμου Wadi Rum εγκλώβισε κατά τρόπο απόλυτα τις αισθήσεις μου, ενώ ο καυτός άνεμος που λυσσομανούσε διαρκώς ήταν το καλωσόρισμα στα λημέρια που πρωταγωνίστησε κάποτε η θρυλική μορφή του Λόρενς της Αραβίας.

    Η παραλιακή πόλη Άκαμπα, η μοναδική διέξοδος της Ιορδανίας στη θάλασσα, ήταν ο τελευταίος προορισμός μου στη χώρα. Από το λιμάνι της πόλης, ένα πλοίο θα αναλάμβανε να με μεταφέρει στην Αίγυπτο, και συγκεκριμένα στο λιμάνι Νουβέιμπα του Σινά. Η ατμοπλοϊκή σύνδεση Άκαμπα- Νουβέιμπα; Η αποθέωση της αραβικής οργάνωσης! Το προγραμματισμένο στις 11.30 π.μ. δίωρο δρομολόγιο ξεκίνησε με 4 ώρες καθυστέρηση και διήρκησε 3,5 ώρες. Ευτυχώς, οι εσωτερικοί χώροι του πλοίου είχαν κλιματισμό, γιατί ο υδράργυρος έξω φλερτάριζε τους 42^ο C και η υγρασία άγγιζε το 98 %. Σκέτη κόλαση…  

                        ΤΕΛΟΣ  Α΄ ΜΕΡΟΥΣ

Related Items Μοτο-ταξιδιωτικά Μοτο-ταξιδιωτικά Εξωτερικού